14 Aralık 2007’de AB dönem başkanlığını yürüten Portekiz'in başkenti Lizbon'da toplanan AB devlet ve hükümet başkanları Lizbon Antlaşması'nı imzaladı. Lizbon'daki Jeronimos Manastırı'nda toplanan 27 Üye Ülke liderlerinin imzaladığı bu anlaşma, 29 Ekim 2004 tarihinde Roma'da imzalanan “Avrupa için bir Anayasa Oluşturan Antlaşma”nın yerini almıştır.
Fransa ve Hollanda'da düzenlenen referandumlarla reddedilen AB Anayasası'nın boşluğunu doldurmak ve kurumsal bir krizi önlemek amacıyla hazırlanan Lizbon Anlaşması'nın, 1 Ocak 2009 tarihinde yürürlüğe konulması hedefleniyor. Liderler tarafından imzalanan bu anlaşmanın Üye Ülkelerin parlamentoları tarafından mı, yoksa halk oylaması ile mi onaylanacağına ise her bir Üye Ülke kendisi karar verecek.
AB'de 6 aylık dönüşümlü başkanlık sistemini kaldıran yeni anayasada 2.5 yıllık süre için Üye Ülkelerin oy birliğiyle atayacakları AB Konseyi Başkanı'nın yılda 4 kez toplanacak AB zirvelerine de başkanlık etmesi öngörülüyor.
Anlaşmaya göre, dış politikada tek seslilik için atanan AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ise dışişleri bakanlarını buluşturan Dış İlişkiler Konseyi toplantılarına başkanlık edecek.
AB Komisyonu Başkan Yardımcılığı görevini de üstlenecek Yüksek Temsilci, "AB'nin dış eylemlerinin eş güdümünü" sağlayacak.
Komisyonun yine 5 yıllık dönemlerle her ülkeden birer temsilciyle çalışması belirlenen yeni anayasada, 2014 yılından itibaren komiser sayısında yeni düzenleme yapılacak.
Lizbon Anlaşması ile getirilen "ikili çoğunluk sistemi" olarak adlandırılan nitelikli oylama yöntemi, karar alınabilmesi için ülke sayısı dikkate alındığında yüzde 55 ve ülke nüfusları dikkate alındığında yüzde 65 destek bulunmasını gerekli kılıyor.
İkili çoğunluk sisteminin geçerli olmayacağı dış politika, AB bütçesi ve vergi gibi konularda karar alınabilmesi için ise Üye Ülkelerin oy birliği gerekecek.
Lizbon Anlaşması (Resmi Metin – İngilizce)http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cmsUpload/cg00014.en07.pdf
Lizbon Anlaşması (Gayriresmi Türkçe çevirisi)
Kaynak: AB Türkiye Delegasyonu Resmi Websitesi